منبع عبارت «هل من ناصر ینصرنی»

یکی از دوستان پرسید: «اولین و متقدم ترین منبعی که جمله هل من ناصر ینصرنی رو نقل کرده چه منبعی هست؟». 

در پاسخ عرض کردم: 
ظاهراً این جمله به این شکل، در منابع معتبر کهن و حتی منابع میانی نیست؛ ولی در لهوف سید ابن طاووس (که منبع میانی حساب می¬شود) این طور آمده است که امام (ع) در اوایل شروع نبرد و بعد از شهادت گروهی از یارانش فریاد کشید: 
«أ ما من مغیث یغیثنا لوجه الله أ ما من ذاب یذب عن حرم رسول الله؟!».
یعنی: «آیا هیچ فریادرسی هست که به خاطر خدا به فریاد ما برسد؟ آیا مدافعی هست که از حرم پیامبر خدا دفاع کند؟». 
 حر بن یزید ریاحی با شنیدن این ندا، به خود آمد و به گفتگو با ابن سعد پرداخت و سرانجام به امام پیوست. (لهوف، نشر جهان، ص 102)

✅ نیز همو بعد از نقل شهادت عبدالله بن الحسن (ع)، نقل می کند که وقتی امام دید جوانان و عزیزانش به شهادت رسیده اند (و یاور دیگری ندارد) فریاد زد: «هَلْ مِنْ ذَابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسُولِ اللَّهِ هَلْ مِنْ مُوَحِّدٍ یَخَافُ اللَّهَ فِینَا هَلْ مِنْ مُغِیثٍ یَرْجُو اللَّهَ فِی إِغَاثَتِنَا؟!». (همان، ص 115)
یعنی: «آیا کسی هست که از حرم رسول خدا (ص) دفاع کند؟ آیا خداپرستى هست که درباره‌ی ما از خداوند بترسد؟ آیا دادرسى هست که به امید پاداش خداوندى به فریاد ما برسد؟ آیا یاورى هست که به امید آنچه نزد خدا است ما را یارى کند؟». 
 

🔸همان گونه که می بینید، این دو عبارت، با تعبیر مشهور (هل من ناصر ینصرنی) تفاوت دارند؛ ولی مضمونشان با نقل مشهور شباهت دارد و به نظر می¬رسد منابع بعدی، سخن امام را نقل معنا کرده¬اند. این احتمال نیز وجود دارد که عبارت مشهور، زبان حالی بوده که تبدیل به زبان قال شده. و الله اعلم.

👈 شایان توجه است که عباراتی که لهوف نقل کرده، از جهت معرفتی، زیباتر و بهتر از عبارت مشهور است؛ زیرا فقط کمک خواهی نیست، بلکه وجه کمک کردن (به خاطر خدا و برای دفاع از حرم رسول خدا) را نیز بیان می¬فرماید.